Microfoon kopen tips: de ultieme gids

Ga je een nieuwe microfoon kopen, dan zul je al snel een enorme hoeveelheid microfoons met de meest uiteenlopende prijzen tegenkomen. De overvloed aan specificaties en extra’s van de honderden beschikbare modellen kan verwarrend zijn, en veel mensen kunnen dan ook alleen onderscheid maken tussen de prijs.

Over het algemeen is het waar dat de prijs van de microfoon een beeld geeft van de geluidskwaliteit die hij zal voortbrengen. Maar met een beetje research kom je er al snel achter dat er talloze redelijk geprijsde microfoons zijn die het op veel verschillende gebieden goed doen. Veel van deze modellen zijn zelfs gebaseerd op de basisstructuur van microfoons die vele malen meer kosten. Leer de verschillende microfoons en hun hoofdfuncties begrijpen, en je bent goed op weg om je live-optredens te verbeteren en je studio-opnames te optimaliseren.

Deze gids bespreekt de belangrijkste microfoontypes en modellen, om te zorgen dat jij de goede microfoon vindt voor je budget en behoeften.

TIP: winkel hier voor de beste microfoon aanbiedingen

Hoe ga je je nieuwe microfoon gebruiken?

Het belangrijkste om je af te vragen als je een nieuwe microfoon kopen gaat: waar wil je hem voor gaan gebruiken? Ga je er het podium mee op om te zingen, of wil je een instrument versterken? Ga je hem gebruiken voor opnames in je thuisstudio? Of zoek je een apparaat dat het in beide situaties goed doet?

Je kunt het best een microfoon kopen die goed past bij de omgeving en apparaat waar je mee gaat werken. Zo heeft het niet veel zin om duizenden uit te geven aan een studiomicrofoon van Neumann als je er thuis mee wilt opnemen. De akoestiek zal niet precies perfect zijn, en zonder dure voorversterker heb je niets aan de voordelen van de Neumann. Een minder gevoelige en betaalbaardere microfoon is dan een betere keuze.

Er zijn ook meerdere opties als je een microfoon zoekt die het goed doet in de studio én op het podium. De Shure SM57 is bijvoorbeeld een populaire standaardmicrofoon die in iedere situatie wordt gebruikt.

BEKIJK OOK: Studio microfoon kopen TOP 10

Wat betekenen de specificaties?

Met een beetje fundamentele kennis van microfoonspecificaties en terminologie kom je een heel eind in de zoektocht naar de meest geschikte microfoon. Dit zijn de belangrijkste specificaties en termen die je vaak tegenkomt in microfoonbeschrijvingen:

Polaire patronen

Het polaire patroon is de vorm van het gevoeligheidsveld van de microfoon — de richtingen waarvan de microfoon geluid ontvangt of negeert. Een omnidirectionele microfoon reageert op geluid van alle richtingen. Een bi-directionele microfoon vangt geluid op van oost en west, en sluit geluiden van noord en zuid buiten. Een unidirectionele microfoon hoort vooral geluid uit één richting, en probeert de rest van de richtingen te vergeten.

Unidirectionele microfoons komen het meest voor, en zijn te krijgen met drie polaire patronen: cardioïde, supercardioïde, en hypercardioïde. Alledrie van deze patronen verwerpen geluid dat van de achter- of zijkanten van de microfoon komt.

Het cardioïde patroon is ongeveer hartvormig (vandaar de naam), waardoor de microfoon het gevoeligst is voor geluid van de voor- en zijkant. Hij verwerpt echter geluid van 180° achter de microfoon.

De supercardioïde microfoon vangt iets meer geluid van een veld van 180 graden, maar verwerpt meer van iedere kant. De hypercardioïde laat nóg meer geluid toe van 180°, maar verwerpt meer geluid van 90 of 270 graden.

Polaire patronen zijn belangrijk als je in een luidruchtige omgeving werkt, zoals een zanger in een band vaak doet. Cardioïde, supercardioïde, en hypercardioïde microfoons sluiten meestal alle geluiden buiten behalve de stem van de zanger, zodat het signaal niet modderig raakt en feedback wordt voorkomen.

Multipatroon-microfoons

Sommige microfoons hebben meerdere patronen. Daarvan kan het polaire patroon worden veranderd (bijvoorbeeld van omnidirectioneel naar cardioïde) met een schakelaar of verwisselbare capsules. Met deze functie is de microfoon flexibel toepasbaar in verschillende situaties.

Microfoon kopen TIP: winkel hier voor de beste microfoon aanbiedingen

Frequentierespons

De frequentierespons van een microfoon verwijst naar het bereik aan frequenties, van laag naar hoog, die een microfoon op kan pikken. Dit bereik wordt aangegeven met de hoogste en laagste frequenties, gemeten in Hertz. Een microfoon met een frequentiebereik van ongeveer 80 Hz tot 15 kHz zou een goede keuze zijn voor een stemmicrofoon. Wil je echter drums en snares vastleggen, dan is een lager begin van rond de 50 Hz aan te raden — en voor een basdrum kun je gaan voor een ondergrens van 40 Hz of zelfs 30 Hz.

Responscurves

Besef goed dat de frequentierespons alleen slaat op het generieke bereik dat een microfoon kan registreren. De prestaties bij verschillende frequenties zijn een verhaal apart, en deze prestaties geven het karakter aan de microfoon.

De vorm van de frequentiegevoeligheid van een microfoon heet de responscurve. Omdat deze begint bij nul aan het lage bereik, en terugzakt naar nul aan het einde, ziet hij er op een grafiek uit als een curve. Binnen de algemene curve tref je op bepaalde plaatsen pieken en dalen aan die de microfoon een bepaald karakter geven, en waardoor hij beter geschikt zal zijn voor bepaalde toepassingen. Zo heeft een microfoon voor zangopname vaak een piek in het hoge middenbereik die zorgt voor een soepelere of begrijpelijkere opname van stemmen.

Gevoeligheid en maximale geluidsdruk

De gevoeligheid slaat op het zachtste geluid dat de microfoon nog kan detecteren, en wordt met verschillende systemen uitgedrukt. Welk systeem dan ook, het is misschien genoeg om te weten dat een lager nummer staat voor een hogere gevoeligheid.

De geluidsdruk (ook wel SPL, of “Sound Pressure Level”) wordt uitgedrukt in decibels (dB). Het beschrijft het maximale volume dat de microfoon kan afhandelen, en is dus in zekere zin het tegenovergestelde van de gevoeligheid. Dit is belangrijk als je microfoon moet omgaan met luide instrumenten zoals drums. Een gemiddeld niveau is zo’n 100 dB; een hoge maximale geluidsdruk is 130 dB.

Proximity-effect

Het proximity-effect (of nabijheidseffect) wordt niet gegeven als een specificatie, maar het is een belangrijke microfooneigenschap die soms wordt opgegeven in de beschrijving.

Het proximity-effect maakt dat basfrequenties nadrukkelijker worden naarmate het geluid dichter bij de microfoon komt. Dit is wenselijk voor zangers die de microfoon bewegen om effecten te maken. Een geluidstechnicus bij opnames kiest misschien een microfoon met een sterk proximity-effect om de bastonen van een instrument naar voren te brengen.

Condensatormicrofoons ontwikkelen over het algemeen een sterker proximity-effect dan dynamische microfoons.

Wat de specificaties niet vertellen

De eigenschappen van een microfoon bedragen meer dan alleen de specificaties die je in de beschrijving kunt lezen. Je zult er zelfs al snel achter komen dat sommige fabrikanten de nummers manipuleren, zodat het lastig kan zijn om het verschil tussen een microfoon van €50 en een van honderden of zelfs duizenden euro’s te verklaren op papier. De structuur van het product, de metaalsoorten die zijn gebruikt, en de precisie van het productieproces hebben allemaal een groot effect op de prestaties.

Het is dan ook logisch om te zeggen dat de prijs zelf een belangrijke specificatie is. Onthoud vooral dat het verschil tussen een geweldige microfoon en een minder exemplaar alleen echt te begrijpen is als je er naar luistert.

Microfoonsoorten en -toepassingen

De meeste microfoons vallen in één van twee categorieën: dynamische- en condensatormicrofoons. Deze types verschillen op een aantal belangrijke vlakken.

Meestal zijn dynamische microfoons steviger dan condensators, waardoor ze beter geschikt zijn voor podiumgebruik. Aan de andere kant zijn condensators gevoeliger en subtieler, en worden die dus meestal gebruikt voor studio-opnames. Dit zijn echter generalisaties: er zijn dynamische microfoons die veel in studio’s worden gebruikt, en sommige condensatormodellen zijn ontworpen om het zware podiumleven te doorstaan.

Een ander verschil zit hem in de stroomvereisten. Dynamische microfoons werken zonder stroomvoorziening, terwijl de meeste condensators een batterij of fantoomvoeding (van een mixbord, voorversterker, of losse externe stroomvoorziening) nodig hebben om te werken.

Laten we even kijken naar de verschillende microfoontypes om de beste optie voor jouw doel te kiezen.

Dynamische microfoons

Dynamische microfoons gebruiken een magnetische spoel die bevestigd is aan een diafragma en die in het veld van een permanente magneet is geplaatst. Als het diafragma beweegt gaat de spoel mee, waardoor het voltage van die spoel verandert. Deze subtiele veranderingen in het outputvoltage zorgen voor het uiteindelijke signaal.

Deze microfoons zijn meestal behoorlijk stevig, en kunnen een hoge geluidsdruk hebben. Meestal is er een ingebouwde schokdemper om gebruik in de hand mogelijk te maken, en het polaire patroon verwerpt omgevingsgeluiden. Dit zijn allemaal redenen dat dynamische microfoons het meestal goed doen tijdens liveshows, al worden ze ook vaak gebruikt voor opnames. De Shure SM58 is al jaren standaard in studio’s en op podia.

Over het algemeen zijn dynamische microfoons vrij betaalbaar, en veel grote microfoonproducenten bieden een goedkope serie aan waarmee je geweldige prestaties voor een lage prijs krijgt.

Bandmicrofoons

In tegenstelling tot andere dynamische microfoons zijn bandmicrofoons extreem kwetsbaar. Ze gebruiken hetzelfde principe als dynamische microfoons, maar in plaats van een diafragma gebruiken ze een dunne strook die vibreert om het voltage te wijzigen. Bandmicrofoons worden in studio’s gebruikt om stemmen en een breed assortiment aan instrumenten op te nemen. Ze verzachten het geluid, en geven een warm gevoel aan het opgenomen materiaal.

Specifieke dynamische microfoons

De laatste jaren zijn microfoonfabrikanten begonnen met het produceren van dynamische microfoonmodellen die zijn bedoeld voor specifieke instrumenten. Hier zijn een paar voorbeelden:

Drum- en percussiemicrofoons

Iedere drum en bekken van een drumstel produceert zijn eigen unieke geluid, en microfoons zijn dan ook speciaal toegespitst op kickdrums, snares, toms, en bekkens. Iedere microfoon heeft een gespecialiseerde responscurve en profiel voor zijn toepassing. Vanwege hun vermogen om om te gaan met hoge frequenties en snel wisselende geluiden worden kleine condensatormicrofoons vaak gebruikt voor bekkengeluid. Drummicrofoons worden vaak verkocht in speciale pakketten van vier, vijf, of meer microfoons — het bespaart geld, en je hebt gegarandeerd het hele bereik van je drumstel tot je beschikking.

Microfoons voor riet-, hout-, koper-, en snaarinstrumenten

Deze microfoons, die meestal klein en licht zijn, hebben een speciaal aangepaste frequentierespons op basis van het specifieke instrument, en ze gebruiken een speciaal klemsysteem waarmee ze kunnen worden bevestigd aan de behuizing of klankkast van het instrument. Deze klemmen en de microfoons bewegen mee met het instrument, dus er is altijd een bepaalde minimumafstand om het volume consistent te houden terwijl de artiest kan rondbewegen. Speciale klikmicrofoons zijn ontwikkeld voor de viool, altviool, cello, en contrabas, zodat je geen pickups hoeft te schroeven aan je peperdure instrument.

Bulletmicrofoons

Bulletmicrofoons zijn speciaal bedoeld voor mondharmonicaspelers. Met hun korte, ronde behuizing zijn ze makkelijk samen met de harmonica in je hand te houden, en het kristallen diafragma zorgt voor een vervormd geluid dat populair is onder bluesartiesten.

Draadloze microfoons

Over het algemeen lijken ze op bedrade microfoons, maar draadloze microfoons beschikken over een zender die zorgt voor meer bewegingsvrijheid. De met batterijen aangedreven zender in de microfoonbehuizing stuurt het signaal naar een ontvanger die verbonden is met een mixer of speakersysteem. Het signaal wordt verstuurd met radiofrequenties. De meest gebruikte draadloze systeem gebruiken digitale, UHF-, of VHF-frequenties. Betaalbare draadloze systemen, die veel waar voor je geld geven, gebruik meestal UHF. De beste systemen gebruiken digitale technologie die de audiokwaliteit verbetert, en die ruis en signaalverlies voorkomt (twee veelvoorkomende problemen bij systemen van lage kwaliteit). Storende signalen van apparaten zoals radio’s, draadloze telefoons, afstandsbedieningen voor garagedeuren, en zelfs fluorescente lichtsystemen worden door de digitale circuits gedetecteerd en teniet gedaan.

Betere microfoonsystemen gaan ontvangstproblemen ook te lijf met diversiteitstechnologie. Ontvangers met de zogenaamde ‘echte’ diversiteit beschikken over twee losse radiomodules, ieder verbonden met zijn eigen antenne. Wanneer storing wordt gedetecteerd vergelijkt het circuit de signalen van beide modules/antennes, en kiest het zelf het schoonste signaal.

Het is belangrijk om te beseffen dat microfoonfrequenties overeen moeten komen. Dit is geen probleem als je een compleet systeem koopt — dan zullen de frequenties al door de fabrikant gelijk zijn getrokken. Koop je echter de microfoons en de ontvangers los, dan is het belangrijk om op te letten dat ze onder dezelfde bandbreedte werken.

Draadloze microfoons zijn beschikbaar in verschillende vormen, waaronder handmodellen, clip-on-modellen, en hoofdmicrofoons met een hoofdband. Sommige fabrikanten maken ook zenders waarmee je een standaard bekabelde microfoon kunt omzetten naar een draadloos exemplaar.

Door je los te maken van microfoonstandaarden en versterkerskabels gunnen draadloze microfoonsystemen je de vrijheid om rond te bewegen over het podium. Er zijn draadloze systemen voor koperen en houten blaasinstrumenten en snaarinstrumenten, eigenlijk gewoon kleinere draadloze microfoons die je aan het instrument klikt.

>> Winkel hier voor draadloze microfoons

Condensatormicrofoons

In condensatormicrofoons bevindt een dun geleidend diafragma zich vlak bij een metalen plaat, de ‘backplate’, waardoor een condensator ontstaat. Deze condensator wordt voorzien van een kleine elektrische lading, van een fantoomvoeding of van een batterij. De geluidsdruk zorgt dat het diafragma vibreert, waardoor de afstand tot de backplate verandert. Zo ontstaan wisselingen in het voltage. Deze gevarieerde output is het elektronische signaal van de microfoon.

Condensatormicrofoons gebruiken een externe voeding, interen batterijen, of fantoomvoeding van de mixerinput. Tegenwoordig hebben de meeste mixers fantoomvoeding op microfoonmixers, maar als je een ouder exemplaar hebt is het handig om te achterhalen of je fantoomvoeding hebt voordat je een condensator koopt die het vereist.

Er zijn veel verschillende soorten condensatormicrofoons, en de meeste worden gebruikt voor opnames. Een paar types worden gebruikt voor livesituaties, zoals het versterken van koren, piano’s, akoestische snaarinstrumenten, en bepaalde percussie-instrumenten zoals bekkens.

>> Winkel hier voor condensator microfoons

Hier zijn een paar soorten condensatormicrofoons:

Condensatormicrofoons met een groot diafragma

Grote opnamemicrofoons met een diafragma van 3/4 inch tot 1 inch in diameter zijn meestal erg gevoelig. Ze vereisen bijna altijd een externe voeding, en een ophanging die de microfoon beschermt tegen externe vibraties.

Vanwege het grote formaat van deze microfoons, veroorzaakt door de ophanging, zijn ze niet geschikt voor bijvoorbeeld drumstellen (waarbij ruimte kostbaar is). Ze zijn echter uitstekend voor het opnemen van stemmen en een breed assortiment aan instrumenten. Ze doen dat ook vaak dienst als de algemene microfoon van een opnamestudio.

Zoals je misschien al zou verwachten zijn de beste microfoons in deze categorie vaak erg duur; maar de laatste paar jaar zijn er een aantal betaalbare modellen tevoorschijn gekomen. Deze prijsbewuste modellen imiteren het ontwerp van de duurdere exemplaren, en ze doen het vaak behoorlijk goed voor non-professionele opnames.

>> winkel hier voor de nieuwste modellen

Zijlingse condensatormicrofoons

Nog een soort microfoon met een grote condensator: deze modellen hebben meestal een groot, breed windscherm over een groot diafragma. Ze worden horizontaal geplaatst en onder een hoek van 90° gericht op de zijkant. Als de microfoon dus verticaal staat lijkt een zanger hem van de zijkant te benaderen — vandaar de naam.

Dubbele diafragma’s

Meestal zijn microfoons met dubbele diafragma’s hetzelfde gebouwd als zijlingse condensators. Ze hebben echter twee diafragma’s, tegenovergesteld gericht.

Natuurlijk zijn microfoons met een dubbel diafragma geschikt voor opnames van duetten of grote groepen, en kunnen ze geweldig zijn voor het oppikken van kamergeluid. Met een dubbel diafragma is het makkelijker om twee gelijktijdige geluidsbronnen te balanceren dan met twee enkele diafragma’s.

Buisvormige condensatormicrofoons

De ouderwetse modellen die je doen denken aan radio- en opnamestudio’s van jaren terug zijn buisvormige condensators. Ze geven een warm en afgerond geluid aan opgenomen materiaal – net zoals een buisvormige gitaarvesterker het geluid van het instrument kleurt – dus ze worden nog steeds gebruikt in professionele studio’s.

Deze microfoons hebben een eigen stroomvoorziening, mixer, of voorversterker nodig voor het juiste voltage.

Condensatormicrofoons met een klein diafragma

Microfoons met een diafragma van een halve inch of kleiner worden gebruikt voor veel opnametoepassingen en bepaalde livesituaties.

Deze microfoons doen het vooral goed bij het opvangen van geluid met een hogere frequentie,  en bij geluidsbronnen die snel wisselen van volume of ritme. Vaak worden ze dan ook gebruikt voor bekkens. Net zoals andere condensators zijn ze afhankelijk van fantoomvoeding of een accu om te functioneren.

>> Winkel hier voor de nieuwste modellen

USB-microfoons

De enorme populariteit van opnames met computers heeft de opnametechniek van muziek gerevolutioneerd. Om je muziek door de geluidskaart van een computer te halen zijn er talloze mogelijkheden beschikbaar, van geraffineerde digitale audiowerkstations en digitale mixborden tot simpele interfaces met verbindingen voor een enkele microfoon en/of instrument. Het eenvoudigst van allemaal is de USB-microfoon, die je alleen maar in je PC hoeft te steken om van start te gaan.

Er zijn tegenwoordig meer dan genoeg microfoons met ondersteuning voor USB te krijgen. Zowel condensator- als dynamische microfoons zijn hiervoor toegepast, speciaal voor stemgeluid of instrumenten. Vaak werken ze draadloos samen met iOS- en Android-apps waarmee je je smartphone of tablet verandert in een extreem draagbare opnamestudio.

Shotgunmicrofoons

Shotgunmicrofoons, modellen met een erg nauw en langwerpig polair patroon, worden vaak gebruikt voor bijvoorbeeld sportevenementen — ze zijn uitzonderlijk goed in het opvangen van specifieke geluidsbronnen op afstand.

Grensvlakmicrofoon

Deze microfoons worden meestal vlak geplaatst op een oppervlak zoals een vloer, tafel, plafond, of muur, waarbij het oppervlak helpt om het geluid op te vangen. Grensvlakmicrofoons zijn behoorlijk flexibel en worden vaak toegepast op podia, bij besprekingen, in vergaderzalen, en in de studio. Ze zijn nuttig voor verschillende geluidsversterkende applicaties die een groot gebied bestrijken.

Roll off- en basdempingsschakelaars

Deze functies zijn vaak te vinden op condensatormicrofoons, en dragen bij aan hun flexibiliteit. Met de roll off-schakelaar kun je in livesituaties het lage gerommel terugdringen. Door de bas terug te dringen hoeft de versterker van het speakersysteem zich niet te bemoeien met frequenties buiten zijn bereik. Tijdens opnames kan teruggedrongen bas helpen bij de helderheid. Dempingsschakelaars passen de  gevoeligheid of het volume van de microfoons aan, zodat een bron met een hoog volume de microfoon niet overrompelt — zo wordt vervorming voorkomen.

Microfoonpakketten

Het kan een duur karwei zijn om je thuisstudio uit te rusten met een brede selectie aan microfoons en -houders. Hetzelfde geldt als je je band wilt voorzien van podiumwaardige microfoons en standaarden. Vaak kun je dan ook microfoonpakketten krijgen met meerdere microfoons, standaarden, ophangingen, kabels, en andere accessoires. Die pakketten bevatten zorgvuldig samengestelde componenten, en zijn vaak significant goedkoper dan de losse onderdelen.

Microfoonaccessoires

Er zijn talloze microfoonaccessoires ontworpen om de prestaties van je microfoon te optimaliseren. Sommige exemplaren, zoals standaarden, kabels, en klemmen, zijn eigenlijk essentieel. Andere voorwerpen, zoals popfilters, windschermen, schokdempers, en isolatieschermen kunnen ook van belang zijn, afhankelijk van waar en hoe je de microfoon gaat gebruiken. Ook handig zijn vervangende onderdelen voor slijtende microfoons.

Microfoon kopen conclusie

Als je een nieuwe microfoon kopen gaat kun je weinig beter doen dan goed ouderwets onderzoek. Vraag anderen naar hun favoriete microfoon, lees reviews van audiospecialisten en consumenten, en ga op zoek naar andere informatiebronnen.

Je kunt natuurlijk altijd afgaan op de grote merknamen in de microfoonwereld. Vaak bieden zij goedkopere modellen aan die verrassend goed klinken. Je kunt minder dan 50 euro uitgeven aan een fatsoenlijke dynamische podiummicrofoon.

Voor opnamemicrofoons hangt de prijs direct samen met de kwaliteit van je opnames, dus je kunt de goedkoopste modellen het best vermijden. Vanaf ongeveer 100 euro vind je condensatormicrofoons die het prima doen in thuisstudio’s.

Het is natuurlijk altijd veilig om aan te nemen dat je een betere microfoon krijgt naarmate je meer geld uitgeeft. Maar wees wel realistisch. Let op je budget, en zorg dat de keuze goed past bij je doel. De algemene kwaliteit van de microfoon moet passen bij de audiokwaliteit van de rest van je apparatuur.

Voor een DJ die af en toe moet praten met zijn publiek kan een goedkope microfoon prima geschikt zijn. Ben je op zoek voor een stemmicrofoon voor je garageband, dan is een betaalbare microfoon ook geen probleem.

Direct winkelen bij Bax Shop voor:

• Studiomicrofoons: bekijk aanbiedingen
• Draadloze microfoons: bekijk aanbiedingen